آیا به کودک اتیسم خود دارو بدهم؟

«از این‌که به فرزندم داروی اعصاب بدهم احساس گناه می‌کنم، واقعاً این کار لازم است؟»

این سؤالی است که مادران دلسوز و نگران ازیک‌طرف و پزشکان و داروسازان از طرف دیگر با آن روبرو هستند.آیا دارو درمانی در اتیسم می تواند موثر باشد؟ کودکانی که با اختلالات طیف اتیسم درگیر هستند معمولاً تغییرات زیادی در خانواده ایجاد می‌کنند. مادر خسته و کلافه می‌شود و به پزشک شکایت می‌کند و وقتی پزشک تصمیم به دارودرمانی می‌گیرد فکر می‌کنند به خاطر شکایت آن‌ها بوده است و آنگاه احساس گناه به سراغشان می‌آید که: «اگر من کمی بیشتر تحمل می‌کردم کودکم لازم نبود داروی اعصاب مصرف کند در این شماره می‌خواهیم کمی بیشتر در مورد لزوم دارودرمانی اختلال طیف اتیسم بدانیم».
دانشمندان هنوز نمی‌دانند که اختلال طیف اتیسم دقیقاً به چه دلیلی به وجود می‌آید؛ اما به هر حال مواد شیمیایی درگیر در سیستم مغز و اعصاب شناسایی شده‌اند و با کنترل آن‌ها می‌توان علایم این اختلال را نیز کنترل کرد. کودک دارای اتیسم رفتارهای منحصر به فردی نشان می‌دهد که گاهی قابل کنترل نیستند. پرخاشگری، اضطراب و خشم نا به هنگام این کودکان نه تنها مانع پذیرش ادامه درمان می‌شود بلکه ممکن است منجر به رفتارهای پرخطری چون خودآزاری شود؛ بنابراین تا زمانی که درمان قطعی این اختلال پیدا نشده است مجبوریم از دارودرمانی استفاده کنیم تا جلوی این رفتارهای پرخطر را بگیریم. دارودرمانی به خصوص روی تحریک پذیری، رفتارهای پرخاشگرانه، خشم و خودآزاری‌های کودکان می‌تواند بسیار اثر بخش باشد و کیفیت زندگی او را افزایش دهد. این مساله باعث می‌شود تا کنترل بهتری روی رفتار کودکتان داشته باشید و به او کمک کنید تا بیشتر و بهتر با تیم درمانگر خود همکاری کند تا درمان‌های غیر دارویی خیلی زودتر به نتیجه برسند.
البته قطعاً داروهای مورد استفاده در این اختلال نیز مثل همه داروهای دیگر عوارض جانبی مخصوص به خود را نشان می‌دهند اما نباید از عوارض جانبی ترسید. چون زمانی که پزشک تصمیم به تجویز دارو می‌گیرد به این معناست که سودی که از مصرف دارو بدست می‌آید بسیار بیشتر و ارزشمندتر از عوارض جانبی آن است. در ضمن بسیاری از عوارض جانبی با یک راهکار ساده قابل جلوگیری هستند و یا از شدت آن‌ها کاسته می‌شود؛ بنابراین برای اینکه نگرانیتان برطرف شود حتماً در مورد عوارض جانبی داروی تجویز شده از پزشک متخصص و یا داروساز سؤال کنید و نیز از آن‌ها بخواهید تا نحوه صحیح مصرف دارو و راه کارهای کاهنده عوارض جانبی را به شما آموزش دهند.

پس زمانی که پزشک متخصص به شما دارودرمانی را پیشنهاد می‌دهد حتماً از ایشان بخواهید تا سؤالات زیر را پاسخ دهد:

• این دارو بر روی کدام رفتار کودکم تأثیر خواهد داشت؟
• با مصرف این دارو چه تغییری در روند بهبود کودک خود خواهم دید؟
• اگر کودکم دارو را مصرف نکند با چه مشکلاتی روبرو خواهد شد؟
• دارو را چگونه و چه زمانی مصرف کنم؟
• با دیدن کدام عارضه باید دارو را قطع کنم یا با شما تماس بگیرم؟
اما باید بدانید که معمولاً چند هفته طول می‌کشد تا اثربخشی یک دارو در بهبود کودک دیده شود. در صورتی که عوارض جانبی به خصوص عوارض گوارشی ممکن است با اولین دوز مصرفی بیمار را ناراحت کنند؛ بنابراین صبور باشید و دارو را ادامه دهید تا تأثیر آن را ببینید. ممکن است کودک شما در طی درمان مجبور به مصرف داروهای دیگری مثل آنتی بیوتیک‌ها و یا غیره شود که بعضی از آن‌ها با هم تداخل داشته باشند؛ بنابراین همیشه در داروخانه و موقع تحویل دارو در مورد تداخلات دارویی و توصیه‌های لازم از داروساز سؤال کنید و بخواهید تا نحوه صحیح مصرف داروها را به شما آموزش دهد.
به یاد داشته باشید که با شروع دارودرمانی سایر درمان‌ها و آموزش‌ها نباید قطع شود. درمان اختلالات طیف تیسم یک درمان چند جانبه است که نیاز به همکاری تنگاتنگ تیم درمانگر و شما دارد تا به نتیجه مطلوب برسد.

دکتر منیره افضلی- داروساز
منبع:مجله اینترنتی پژواک اتیسم

منابع مورد استفاده:
1. Trisha L. Self LaDonna S. Hale Daiquirie Crumrine. Pharmacotherapy and Children With Autism Spectrum Disorder: A Tutorial for Speech-Language Pathologists. Language,speech, and hearing services in schools. Vol. 41. 367–375. 2010
2. Arnesen K. and Mandleco B. Effects of Pharmacotherapy on Children with Autism and their Families. Brigham Young University College of Nursing. 2013. Available at http://jur.byu.edu/?p=4906