درباره مشاوران و روان شناسان چگونه فکر می کنید؟
با صنعتی شدن جوامع امروزی و دور شدن مردم از یکدیگر ، نگاه تخصصی و کمک گرفتن از متخصصان در همه امور نیاز به مشاور و کمک گرفتن از خدمات روان شناختی کاملا محسوس است. در بسیاری از کشورها این مساله کاملا جا افتاده و حتی در بیمارستان ها در کنار بیماران سرطانی یا حتی سایر بیماران حضور روان شناس و کمک او برای کنار آمدن بیمار با وضعیت به وجود آمده به چشم می خورد.
در ایران نیز سالهای اخیر بیش از سالهای گذشته مردم برای حل مشکلات و سردرگمی های خود به مراکز روان شناختی مراجعه می کنند.نسل جوان ما بیش از نسل پیشین تمایل نشان می دهد که سوالات خود را از یک مشاور یا روان شناس بپرسد.حتی بسیاری از ارگان ها،نهادها سازمان ها و حتی ادارات از اطلاعات ارزشمند روان شناسان بهره می برند.نقش مشاوران در مدارس پررنگ تر شده است.بسیاری از جوانان ، پیش از ازدواج به مشاور مراجعه می کنند و این مساله درصد اشتباه در انتخاب را بسیار پایین می آورد.والدین برای مشکلات رفتاری فرزندانشان و بسیاری از زوج ها برای مشکلات خانوادگی حتما سراغ یک راهنمای متخصص به نام مشاور را می گیرند.البته هنوز آن طور که انتظار می رود مراجعه به مراکز روان شناختی همه گیر نشده اما رشد وتوجه مردم به این امر بسیار دلگرم کننده است. طبق مشاهدات مراجعه خانم ها و تلاش آن ها برای تغییر و بهبود شرایط موجود بیش از آقایان است. هرچند در سالهای اخیر مردان نیز بسیار مراجعه می کنند امیدواریم تلاش در جهت بهتر زندگی کردن در هر دو جنس روز به روز بیشتر شود.
در این میان ذکر چند نکته و توجه به مواردی می تواند بسیار سودمند باشد:
جریان مشاوره و راهنمایی چیست؟
- راهنمایی پاسخ به سوالات افراد و بالابردن آگاهی آن ها در امور خاصی است که توسط فردی متخصص ارایه می شود.راهنمایی بیشتر جنبه پیشگیری دارد اما مشاوره رابطه مثبت و دوستانه ای بین مشاور و مراجع است که حتما طبق شرایط خاصی صورت می پذیرد . مشاور با توجه به تخصص خود و با کمک تکنیک ها و روشی که در نظر دارد به مراجع کمک می کند تا مشکل پیش آمده را حل نماید. این روش حتما باید حضوری باشد پس تا جاییکه می توانید از مشاوره تلفنی بپرهیزید و جلسات حضوری داشته باشید.
- بسیاری از دوستان اذعان دارند ؛(ای بابا ما خودمون به همه مشاوره می دیم تو فامیل هر کسی مشکلی داره میاد سراغ من) در پاسخ به این دوستان باید گفت این نشان می دهد که شما شخصیت مورد اطمینانی دارید و همدلی را خوب بلد هستید که افراد سراغ شما می آیند و حتی شاید راهنمایی هایی برایشان داشته باشید اما مشاوره یک روند کاملا تخصصی است و اصول و شرایط خود را دارد.به عنوان مثال ممکن است شما سرماخوردگی خفیفی داشته باشید و با مراقبت های ویژه ای که می دانید بهبود پیدا کنید اما هیچگاه نمی توانید ادعا کنید من پزشک هستم و احتیاجی به دکتر پیدا نمی کنم.
- مشاوران و روان شناسان برای تشخیص ابزار و فنونی دارند که تنها به صورت حضوری میسر است همانطور که از هیچ پزشکی نمی توانید انتظار داشته باشید بدون معاینه و گرفتن آزمایشات مشکل شما را تشخیص دهد از روان شناسان هم انتظار نداشته باشد فقط با چند کلمه گفتگو حدس بزنند مشکل چیست
- روان شناسی رمل و اسطرلاب ندارد و با فال و فالگیری متفاوت است و کاملال یک تخصص است که بر پایه علوم انسانی بنا شده است.روان شناسی معجزه نمی کند تنها کمک می کند که از سردرگمی خلاص شوید و زندگی شادتر و آرامش بیشتری را تجربه کنید.و به استقلال و حل مشکل دست پیدا کنید.
- بسیار می شنویم دوستانی بیان می کنند (این چیزها مال تو کتاباست من خودم کلی تجربه دارم روان شناسی مال خارجیهاست زندگی و فرهنگ ما با اونا فرق داره) باید متذکر شوم همه علوم از جمله علوم انسانی و رشته روان شناسی که زیرمجموعه آن می باشد برپایه پژوهش هایی بنا شده که در کل دنیا به اثبات رسیده است.تجربه بسیار ارزشمند و مهم است اما کافی نیست .ما چقدر می توانیم ازمون و خطا داشته باشیم؟ شاید بتوان گفت بخشی از علم روان شناسی از همین تجربه هایی به دست آمده که لباس علم به تن کرده اند.و در پایان این بخش متذکر می شوم که دقیقا علوم انسانی و روان شناسی بسیار وابسته به فرهنگ است و روان شناسان ما دانش این را دارند که این مساله را در نظر بگیرند و با توجه به ملاحظات فرهنگی و تفاوت های فردی شما را راهنمایی کنند.
نکاتی در رابطه با روان شناسان و مشاوران:
- روان شناسان و مشاوران مانند دیگران انسان هستند خطا می کنند ،خود دچار مشکل می شوند گاه سردرگمی هایی دارند و ممکن است زندگی خانوادگی آن ها منجر به شکست شود ،شما نمی توانید این قضاوت را داشته باشید که:( خودش نمی تونه زندگیش و جمع کنه می خواد به من کمک کنه؟) مانند اینکه ممکن است شما چشم پزشکی را ببینید که خود عینک می زند.
- روان شناسان هم مانند سایر مشاغل از نظر تبحر با یکدیگر متفاوت هستند و با توجه به شخصیت و تبحر خود روش خاصی را انتخاب می کنند حتما مشاوری با تجربه و با سواد انتخاب کنید که با او احساس راحتی داشته باشید می توانید مشاوران دیگر را هم امتحان کنید اما بدانید سر زدن به روان شناسان متعدد و نیمه کاره رها کردن درمان مشکلی را حل نمی کند بلکه به مشکلات شما اضافه هم می کند.
- برای حل مشکلات خود ابتدا حتما به مشاور یا روان شناس مراجعه کنید در صورت نیاز به دارو آن ها شما را به روان پزشک ارجاع خواهند داد.اگر تشخیص تیم درمانی مصرف داروست امتناع نورزید.
نکاتی پیرامون جلسات مشاوره:
- با مشاور خود صادق باشید .پوشیده نگه داشتن و وارونه نشان دادن مسایل مشکلی را حل نمی کند.
- اگر سوالی درباره عملکرد مشاور و یا جلسات دارید حتما بیان کنید.
- خوش قول باشید و سرساعت در مرکز مشاوره حضور داشته باشید.به وقت مشاور و مراجعان دیگر احترام بگذارید.
- اگر مشاور تکلیفی به شما محول کرد حتما انجام دهید در غیر اینصورت مانند بیماری هستید که داروهایش را مصرف نمی کند پس نباید انتظار بهبود داشته باشید.
- اگر مشاورتان را انتخاب کرده اید به او اعتماد کنید.
- بعد از جلسات مشاوره احتمال اینکه زمانی سردرگم باشید و شرایط عادی شما تغییر کند کاملا طبیعی ست در نظر داشته باشید که سعی دارید تغییر کنید حتی اطرافیان هم ممکن است این تغییرات را خیلی دوست نداشته باشند اما ثابت قدم باشید تا به نتیجه برسید.
همیشه به خاطر داشته باشید:
- برای دیگران نسخه نپیچید . هر فردی با توجه به شرایط خاص خود باید روشی را انتخاب کند که با دیگری متفاوت است راهنماییهای مشاورتان برای شخص شماست آن را برای دیگران استفاده نکنید.
- مطالعه در زمینه روان شناسی بسیار مفید و راه گشاست اما شما با خواندن کتابهایی در این زمینه دانش چگونه زیستن خود را بالا می برید اما متخصص نمی شوید.به عنوان مثال داشتن اطلاعات در زمینه بیماریها و داروها شما را پزشک نمی کند
- رشته روان شناسی را دست کم نگیرید .ما با انسان ها سر و کار داریم .انسانهایی متفاوت و منحصر به فرد.فعالیت در این زمینه دانش ،انعطاف پذیری و خلاقیت بالایی می خواهد.
نکته ای که لازم می دانم به طور ویژه متذکر شوم این است که حتما پیش از ازدواج به فرد مورد نظر پیشنهاد حضور در جلسات پیش از ازدواج را بدهید فردی که این آمادگی را داشته باشد که از نظر متخصص بهره مند شود و به دنبال برطرف کردن مشکلات احتمالی باشد به شما این نوید را خواهد داد که در طول زندگی مشترکتان برای تغییر و پذیرش حرف منطقی آماده است و انعطاف لازم را دارد.
